Pavel Shishkov v. Rosja 78754/13 WYROK ETPCz z dnia 02-03-2021 r.

Izba

Brak uprawnienia ojca do sprawowania opieki nad dzieckiem adoptowanym przez inną rodzinę, będące następstwem niepodania przez matkę organom państwowym jego danych

Art. 6 EKPCz
,,1.Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

Art. 8 EKPCz
,,1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Art. 13 EKPCz
,,Każdy, kogo prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje urzędowe.”

Pani Ye. po narodzinach dzieci (V. i K.) nie podała organom państwowym danych swojego ówczesnego partnera (Skarżącego), a zarazem ojca noworodków, wobec czego formalnie była jedyną osobą posiadającą władzę rodzicielską. Mimo to, Skarżący, podczas pierwszych kilku lat życia dzieci, stale uczestniczył w procesie wychowywania zstępnych. Rok po rozpadzie rodziny miejscowa policja otrzymała informację, że Pani Ye. zaniedbuje V. i K. Wskutek niezwłocznie podjętej interwencji funkcjonariuszy, dzieci zostały zabrane spod opieki matki i, po przeprowadzeniu postępowania sądowego mającego na celu odebranie jej praw rodzicielskich, umieszczone w domu dziecka.

Po pozytywnym przejściu procedury adopcyjnej Pani L.P. i Pan Yu.P. zostali rodzicami zastępczymi V. Dwa lata później Skarżący złożył wniosek o uznanie jego ojcostwa, które zostało potwierdzone testami DNA, a także wytoczył powództwo o przekazanie dzieci pod jego opiekę. Sąd rejonowy postanowił przyznać Skarżącemu prawo do opieki nad K. W postępowaniu dotyczącym V., kierując się dobrem dziecka, oddalił jego powództwo, uzasadniając podjętą decyzję m.in. faktem, że V., mimo początkowych trudności, dobrze zaadaptowała się w nowej rodzinie i odczuwa duży strach przed jej utratą, wobec czego uwzględnienie żądania mogłoby w negatywny sposób wpłynąć na jej stan psychiczny.

Ojciec zaskarżył wydane orzeczenie, jednak sądy wyższej instancji utrzymały w mocy wydany wyrok i jednocześnie wskazały, że mimo pozostawania V. w rodzinie zastępczej Skarżący nadal posiada władzę rodzicielską nad V., dzięki czemu może nawiązywać z nią kontakt. Na mocy podpisanej ugody między Skarżącym i rodzicami adopcyjnymi V., ustalono harmonogram miesięczny wspólnych spotkań, jednak, zdaniem rodziny zastępczej, ojciec dostosowywał się do niego sporadycznie. Skarżący zaprzeczał twierdzeniom rodziny i podniósł, że trudności w kontaktach wynikały z zachowania rodziców adopcyjnych.

• Organy państwowe są obowiązane podjąć wszelkie możliwe środki, aby umożliwić rodzicowi i dziecku prowadzenie wspólnego życia rodzinnego. Nie jest jednak uzasadnione twierdzenie, że władze nie zrealizowały swojego obowiązku, jeżeli jednostka nie dopełniła, ciążącego na niej, obowiązku informacyjnego względem organów, który był relewantny z perspektywy rozpoznawanej sprawy. (§82, §85, §89)

• Co prawda, w przedmiotowej sprawie Skarżący dokonał w późniejszym czasie czynności, którymi zrealizował obowiązek informacyjny względem organów państwowych – wskutek czego objął opiekę nad K. – jednak, po wyważeniu interesów Skarżącego i dziecka (V.), sąd postanowił, że dobro V. wymagało pozostawienie dziecka w rodzinie zastępczej. (§86)

• Orzeczenie sądu, na mocy którego jednostka doznała ograniczenia prawa do wychowywania dziecka, nie stanowi naruszenia art. 8 EKPCz, jeżeli, podczas przeprowadzonego postępowania, sąd dokonał oceny jego zasadności na podstawie wszelkich dostępnych dowodów i po rozważeniu, które rozstrzygnięcie będzie zgodne z dobrem dziecka. (§87,§88, §95)

• Obowiązek władz krajowych do podjęcia środków ułatwiających ponowne połączenie nie ma charakteru absolutnego. Ponowne połączenie rodzica z dzieckiem, które od pewnego czasu nie mieszkało z tym rodzicem, może nie być możliwe natychmiast i może wymagać podjęcia środków przygotowawczych. Skarżący zachował władzę rodzicielską w stosunku do V., wobec czego, w przypadku późniejszej zmiany okoliczności leżących u podstaw oddalenia przez sąd jego wniosku, może ponownie ubiegać się o przejęcie opieki nad V. (§94)

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy
Artykuł 54 zapewnia każdemu dziecku, którym jest każdy poniżej 18 roku życia, prawo do życia i wychowywania się w rodzinie w takim zakresie, w jakim jest to możliwe, prawo do znania swoich biologicznych rodziców, ich prawo do opieki nad nim i prawo do wspólnego życia z nimi, z wyłączeniem przypadków, kiedy zagraża to jego dobru.
Artykuł 55 daje dziecku prawo do utrzymywania kontaktu ze swoimi biologicznymi rodzicami, dziadkami, braćmi i siostrami i innymi krewnymi.
Artykuł 63 stanowi, że prawo rodziców do wychowania dzieci ma pierwszeństwo przed takim prawem każdej innej osoby.
Artykuł 68 przyznaje rodzicom prawo do ubiegania się o zwrot dziecka od każdej osoby, która zatrzymała dziecko inaczej niż na podstawie ustawy lub orzeczenia sądu. W razie sporu rodzice mają prawo wystąpić do sądu z powództwem o ochronę swoich praw. Rozpatrując powództwo, sąd, mając na względzie zdanie dziecka, ma prawo je oddalić, jeżeli uzna, że przekazanie dziecka rodzicom jest sprzeczne z jego dobrem.
Artykuł 145 stanowi, że rodzeństwo nie może być przekazane pod opiekę (pieczę zastępczą) różnych osób, z wyjątkiem sytuacji, gdy za takim umieszczeniem przemawia dobro dziecka.
[Article 54 provides that every child, that is a person under the age of 18 years, has a right to live and to be brought up in a family, in so far as it is possible, a right to know his or her parents, a right to their care, and a right to live together with them, except where it is contrary to his or her interests.
Article 55 entitles a child to maintain contact with his or her parents, grandparents, brothers, sisters and other relatives.
Article 63 provides that the parents’ right to bring up their children takes precedence over such a right of any other person..
Article 68 vests in the parents a right to seek the return of their child from any person who retains the child other than on the basis of law or pursuant to a court decision. In case of dispute, the parents are entitled to file a court claim for protection of their rights. When examining that claim, the court, with due regard to the child’s opinion, is entitled to reject the claim if it finds that the child’s transfer to the parents is contrary to the child’s interests.
Article 145 establishes that siblings cannot be transferred into the guardianship (foster care) of different persons, except in situations where such placement is in the children’s interest.]

Art.8 EKPCz; prawo do prywatności; adopcja; dobro dziecka

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-208245