Olga Kudrina v. Rosja 34313/06 WYROK ETPCz z dnia 06-04-2021 r.

Izba

Brak zgody sądu na przesłuchanie kluczowych dla sprawy świadków i skazanie za udział w pokojowym proteście

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

Art. 6 ust. 3 EKPCz
„3. Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:

a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;

b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;

c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;

d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;

e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie.”

W dniu 2 sierpnia 2004 r. grupa około trzydziestu osób zebrała się przed Ministerstwem Zdrowia i Rozwoju Społecznego aby zaprotestować przeciwko wprowadzeniu ustawy przekształcającej świadczenia socjalne w naturze. Projekt ustawy był w tym czasie przedmiotem debaty w rosyjskim parlamencie.Protestujący wtargnęli do gmachu ministerstwa, nakazując pracującym w nim pracownikom opuszczenie budynku. Następnie przy pomocy gwoździarek przybili drzwi od wewnątrz i zablokowali je meblami biurowymi. Przez okna biur wymachiwali flagami Narodowej Partii Bolszewickiej, rozrzucali ulotki i skandowali hasła wzywające do dymisji ministra zdrowia.

Skarżąca zaprzeczyła, że brała udział w tym proteście.

Dnia 20 grudnia 2004 roku Sąd Okręgowy w Twersku uznał siedmiu uczestników tego protestu winnych m.in. rażącego naruszenia porządku publicznego oraz umyślnego zniszczenia i degradacji mienia.

W dniu 4 maja 2005 r. Skarżąca i L. wyszli przez okno swojego pokoju w hotelu Rossija i zawiesili 11-metrowy plakat z napisem „Odejdź Putin” na zewnętrznej ścianie hotelu. Następnie zaczęli wymachiwać flarami sygnalizacyjnymi i rzucać ulotkami które zawierały żądania m.in. rozwiązania Dumy Państwowej i uwolnienia więźniów politycznych.

Zostali oni oskarżeni o rażące naruszenie porządku publicznego oraz o umyślne zniszczenie i degradację mienia. Skarżąca została oskarżona o popełnienie tych samych przestępstw w związku z protestem w Ministerstwie. Sprawy zostały skierowane na rozprawę przed Sądem Rejonowym.

Oświadczenie przedprocesowe G.M., jednego z uczestników protestu w Ministerstwie, zostało odczytane na wniosek prokuratora. G.M. oświadczył w nim, że uczestniczył w proteście razem ze Skarżącą. Jednakże, podczas przesłuchania na rozprawie, G.M. wycofał swoje przedprocesowe oświadczenie i stwierdził , że Skarżąca nie brała udziału w proteście .

Obrońca Skarżącej wniósł do Sądu Okręgowego o wyłączenie oświadczenia przedprocesowego G. M. jako niedopuszczalnego dowodu. Podniósł również, że ktoś inny posłużył się paszportem Skarżącej w dniu 2 sierpnia 2004 roku. Sąd Okręgowy uznał jego argumenty za nieuzasadnione i nie wziął ich pod uwagę.

Pełnomocnik Skarżącej złożył do Sądu Okręgowego wniosek o wezwanie i przesłuchanie świadków, którzy byli naocznymi świadkami wydarzeń, jednak prokuratura postanowiła ich nie wzywać.

W dniu 10 maja 2006 roku Sąd Rejonowy uznał Skarżącą i L. za winnych naruszenia porządku publicznego obejmującego użycie broni oraz umyślne zniszczenie cudzego mienia w miejscach publicznych.

Obrońca Skarżącej złożył apelację i podniósł w szczególności, że udział Skarżącej w proteście w Ministerstwie nie został udowodniony. Obrońca zarzucił ponadto, że Skarżąca została skazana za udział w pokojowym proteście i nie wykazała braku szacunku dla społeczeństwa. Gwoździarki, petardy i flary sygnalizacyjne nie mogły być uznane za broń, ponieważ zostały użyte do przybicia drzwi i zwrócenia uwagi publiczności, a nie do zranienia lub grożenia ludziom. Mienie Ministerstwa zostało uszkodzone przez policję, a nie przez Skarżącą.

W dniu 19 czerwca 2006 roku Sąd Miejski w Moskwie podtrzymał wyrok skazujący w postępowaniu odwoławczym.

• Decyzja sądów krajowych o nieprzesłuchaniu B., G., K., Kl., T. i Ye (świadków) na rozprawie podważyła ogólną rzetelność postępowania przeciwko skarżącej. W związku z tym doszło do naruszenia praw skarżącej. (§ 41)

• Kara nałożona na Skarżącą była nieproporcjonalna do uzasadnionego celu ochrony porządku publicznego; omawiana ingerencja nie była konieczna w demokratycznym społeczeństwie. (§ 55)

Kodeks Karny Federacji Rosyjskiej
-Art. 213
„1. Chuligaństwo, czyli rażące naruszenie porządku publicznego przejawiające się w jawnej pogardzie dla społeczeństwa i popełnione z użyciem broni lub przedmiotów służących za broń…
2. To samo przestępstwo, popełnione przez grupę osób na podstawie wcześniejszego porozumienia lub przez zorganizowaną grupę albo w związku z oporem wobec przedstawiciela władzy lub innej osoby pełniącej obowiązek ochrony porządku publicznego lub stłumienia naruszenia porządku publicznego, podlega karze pozbawienia wolności do lat siedmiu.”

[„1.  Hooliganism, that is, a gross breach of public order manifested in clear contempt of society and committed with the use of weapons or articles used as weapons …
2.  The same offence committed by a group of persons by previous agreement, or by an organised group, or in connection with resistance to a representative of authority or to any other person who fulfils the duty of protecting public order or suppressing a breach of public order shall be punishable by deprivation of liberty for a term of up to seven years.„]

-Art.167
„1. Umyślne zniszczenie mienia lub wyrządzenie szkody na mieniu, jeżeli działania te spowodowały znaczną szkodę …
2. Te same czyny popełnione w ramach naruszania porządku publicznego, poprzez podpalenie, wybuch lub w inny niebezpieczny sposób … podlegają karze pracy przymusowej na okres do pięciu lat lub pozbawienia wolności na taki sam okres.”

[„1.  Deliberate destruction of property or infliction of damage on property if these actions caused significant damage …
2.  The same acts committed in the course of breaching public order, by way of arson, explosion or in any other dangerous manner … shall be punishable by compulsory labour for a term of up to five years or by deprivation of liberty for the same term.„]

Art. 6 EKPCz; art. 10 EKPCz; pokojowe protesty

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-209029