Norweska konfederacja związków zawodowych (LO) i norweski związek zawodowy pracowników sektora transportu (NTF) 45487/17 WYROK ETPCz z dnia 10-06-2021 r.

Izba

Ograniczenia prawa do strajku

Art. 11 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów.
2. Wykonywanie tych praw nie może podlegać innym ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody w nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń w korzystaniu z tych praw przez członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej.”

Skarżący- norweska konfederacja związków zawodowych (dalej: LO) i norweski związek zawodowy pracowników sektora transportu (dalej: NTF) są stroną porozumienia zbiorowego w sprawie stawek wynagrodzenia pracowników portowych (Rammeavtale om fastlønnssystem for losse- og lastearbeidere, dalej: porozumienie zbiorowe).

W wykonaniu porozumienia zbiorowego w porcie w Drammen ustanowiono biuro administracyjne pracowników portowych (Administrasjonskontoret for havnearbeid i Drammen, dalej: biuro administracyjne). Wszyscy pracownicy portowi zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony byli formalnie zatrudniani przez biuro administracyjne.

Spółka akcyjna Holship Norge (dalej: spółka), będąca spółką-córką duńskiego holdingu Holship, jest podmiotem świadczącym usługi pomocnicze w transporcie morskim. Do roku 2013 spółka korzystała z zatrudnionych przez biuro administracyjne pracowników portowych. Spółka nie zatrudniała własnych pracowników portowych.

Od 2013 r. spółka zatrudniła na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony czterech pracowników portowych. Biuro administracyjne zwróciło się do spółki z żądaniem podjęcia rokowań w sprawie objęcia pracowników porozumieniem zbiorowym. Po wielokrotnych, bezskutecznych wezwaniach do podjęcia rokowań dnia 11.06.2013 r. NTF wystosowało do spółki pismo informujące o zaplanowaniu strajku.

Dnia 12.06.2013 r. NTF, zgodnie z art. 3 ustawy o organizacji strajku (por. Akty Prawne), zwróciło się do sądu I instancji o zatwierdzenie legalności planowanego strajku. W wyroku z 19.03.2014 r. sąd zatwierdził legalność planowanego strajku. W uzasadnieniu zwrócił uwagę na zgodność celu i sposobu przeprowadzenia planowanego strajku z prawem.

W wyniku postępowania odwoławczego sąd II instancji utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.

W toku postępowania ze skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy Norwegii uznał strajk za niezgodny z prawem. Sąd rozważył przede wszystkim zakres ingerencji strajku w wolność pracodawcy do kreowania miejsc pracy. Sąd wskazał również, że nawet jeżeli by zaszła konieczność zbadania zgodności prawa do strajku z art. 101 konstytucji (por. Akty Prawne) lub art. 11 EKPCz, to należałoby ocenić czy ingerencja ta byłaby proporcjonalna w stosunku do wcześniej wskazanej wolności. Jednocześnie Sąd Najwyższy zauważył, że praktyka zatrudniania pracowników portowych przez biuro administracyjne stanowi naruszenie art. 31 porozumienia o europejskim obszarze gospodarczym.

Skarżącym nie przysługuje środek zaskarżenia od orzeczenia Sądu Najwyższego Norwegii.

• Związki zawodowe są formą wykonywania wolności stowarzyszania się. Jednak art. 11 EKPCz nie przesądza o zakresie ich praw i obowiązków w prawie krajowym (§ 83). Strajk, jako metoda działania związków zawodowych, cieszy się ochroną wynikającą z art. 11 EKPCz (§ 84).

• Wolność gwarantowana przez art. 31 porozumienia o europejskim obszarze gospodarczym może być przyczyną uznania strajku za bezprawny (§ 117). Niezależnie od tego stwierdzenia należy ocenić, czy uznanie strajku za bezprawny jest „konieczne” w rozumieniu art. 11 EKPCz (§ 103, 109).

Konstytucja Królestwa Norwegii (w tłum. biblioteki sejmowej, http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/norwegia.html)
-Art. 101
„Nowe i stałe przywileje, zakładające ograniczenia wolności gospodarki, nie będą przyznawane nikomu w przyszłości.”

Ustawa o organizacji strajku (Boikottloven)
– Art. 2
„Strajk jest bezprawny, jeżeli: (a) służy celom niewskazanym w ustawie; (b) sposób jego prowadzenia jest niezgodny z prawem, lub wprowadza w błąd; (c) szkodzi interesom publicznym, lub korzyści z niego płynące są niewspółmierne do podjętych środków; (d) odbywa się bez wymaganego prawem upływu czasu od notyfikacji.”
[„A boycott is unlawful:(a) when it serves an unlawful purpose or cannot achieve its goal without causing a breach of the law; (b) when it is executed or maintained by unlawful means or in an unnecessarily provocative or offensive manner, or on the basis of false or misleading information; (c) when it will harm important public interests or have an unwarranted effect, or when the interest pursued through the boycott is incommensurate with the harm it will cause; (d) when it is executed without the party against whom it is aimed having been given reasonable notice, or when this party and those who are encouraged to participate in the boycott have not been sufficiently informed in advance of the grounds for the boycott.”]
– Art. 3
„W razie zapowiedzenia strajku, można wystąpić z wnioskiem o uznanie strajku za zgodny z prawem.”

[„If notification has been given of a boycott, a legal action may be brought to decide whether it is lawful.”]

Porozumienie o europejskim obszarze gospodarczym
-Art. 31
„1. W ramach postanowień niniejszego Porozumienia zakazane są wszelkie ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli Państw Członkowskich WE i Państw EFTA na terytorium któregokolwiek z tych Państw. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli jednego z Państw Członkowskich WE lub Państw EFTA ustanowionych na terytorium któregokolwiek z tych Państw.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału 4, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 34 akapit drugi, na warunkach ustanowionych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli.

2. Załączniki VIII i IX zawierają postanowienia szczególne dotyczące prawa przedsiębiorczości.”

Art. 11 EKPCz; związki zawodowe; strajk; port; porty; pracownicy portowi; EOG

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-210332