Izba
Przeprowadzenie rozprawy w postępowaniu odwoławczym bez obecności Skarżącego
Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”
Art. 6 ust. 3 EKPCz
„Każdy oskarżony o popełnienie czynu zagrożonego karą ma co najmniej prawo do:
a) niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o istocie i przyczynie skierowanego przeciwko niemu oskarżenia;
b) posiadania odpowiedniego czasu i możliwości do przygotowania obrony;
c) bronienia się osobiście lub przez ustanowionego przez siebie obrońcę, a jeśli nie ma wystarczających środków na pokrycie kosztów obrony – do bezpłatnego korzystania z pomocy obrońcy wyznaczonego z urzędu, gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości;
d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz żądania obecności i przesłuchania świadków obrony na takich samych warunkach jak świadków oskarżenia;
e) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie rozumie lub nie mówi językiem używanym w sądzie.”
- Naruszenie art. 6 ust. 1 EKPCz [jednomyślnie]
- Naruszenie art. 6 ust. 3 EKPCz [jednomyślnie]
W lipcu 2011 r. prokuratura wniosła przeciwko Skarżącemu akt oskarżenia do sądu okręgowego pod zarzutem zgwałcenia. W listopadzie 2011 r. uznano Skarżącego za winnego zarzucanych mu czynów i skazano go na cztery lata pozbawienia wolności. Wersja wydarzeń przedstawiona przez Skarżącego uznana została za nieprzekonującą i wyrok oparto głównie na zeznaniach ofiary.
W grudniu 2011 r. Skarżący złożył odwołanie od wyroku. Podniósł, że nie popełnił przestępstwa, za które został skazany, a sąd pierwszej instancji dokonał błędnej oceny dowodów. Ponadto z ustalonych faktów wyciągnięto błędne wnioski, a zeznania ofiary były nielogiczne, niespójne i niewiarygodne – te złożone w trakcie postępowania przygotowawczego różniły się od tych złożonych w trakcie procesu. Według Skarżącego, orzeczona wobec niego kara była zbyt surowa. Wniósł o uniewinnienie lub o wymierzenie łagodniejszej kary (gdyby sąd odwoławczy postanowił utrzymać w mocy wyrok skazujący). Ostatecznie, Skarżący wniósł do sądu odwoławczego o uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu sądowi.
W czerwcu 2014 roku Sąd Najwyższy odbył posiedzenie, nie informując o nim Skarżącego ani jego adwokata. Tego samego dnia wydał wyrok, w którym utrzymał w mocy wyrok skazujący, ale uczynił to na podstawie nowego, łagodniejszego kodeksu karnego. Skarżącego skazano na karę dwóch i pół roku pozbawienia wolności.
Sąd Najwyższy nie przedstawił żadnych powodów, dla których ani Skarżący, ani jego obrońca nie zostali zaproszeni do udziału w posiedzeniu. W styczniu 2015 r. Skarżący złożył skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego podnosząc między innymi, że nie zapewniono mu możliwości obecności na posiedzeniu składu orzekającego w postępowaniu odwoławczym, jednak skargę konstytucyjną Skarżącego uznano za niedopuszczalną jako oczywiście bezzasadną.
- Sąd odwoławczy został wezwany do dokonania pełnej oceny winy Skarżącego w odniesieniu do postawionych mu zarzutów, w świetle nie tylko argumentów, które podniósł przed sądem pierwszej instancji, ale również tych dotyczących rzekomych uchybień tego sądu w zakresie ustalenia wszystkich istotnych faktów oraz prawidłowego zastosowania właściwych przepisów materialnych. Wbrew wymogom, sąd apelacyjny przeprowadził posiedzenie pod nieobecność Skarżącego. (§ 27)
- Jest nieistotne, że odwołanie od wyroku pierwszej instancji zostało wniesione tylko przez Skarżącego, oraz że sąd apelacyjny zmienił wyrok pierwszej instancji w sposób i w zakresie korzystnym dla Skarżącego. W opinii Trybunału nie miało to wpływu na zasadniczą kwestię podniesioną przed sądem drugiej instancji, a mianowicie, czy Skarżący był winny, która to kwestia, aby proces był sprawiedliwy, wymagała obecności Skarżącego na posiedzeniu sądu w postępowaniu odwoławczym. (§ 28)
1500 EUR
1690 EUR
Kodeks Postępowania Karnego z 2008 roku
-Art. 76
„1) Spór, który został zakończony wyrokiem [sądu administracyjnego], podlega ponownemu wszczęciu na wniosek strony:
1) jeżeli prawomocny wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka rozstrzygnął o naruszeniu prawa lub wolności w sposób odmienny niż wyrok sądu [administracyjnego]”
[(1) A dispute which was terminated by a judgment [of the administrative court] shall be reopened at the request of the party:
1. if a final judgment of the European Court of Human Rights decided on a violation of a right or freedom in a different manner than the judgment of the [administrative] court; …]
-Art. 428a
„Jeżeli Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdzi naruszenie prawa lub wolności zagwarantowanej w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz w protokołach do niej, ratyfikowanej przez Republikę Chorwacji, strona może, w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stał się prawomocny, złożyć wniosek do sądu w Republice Chorwacji, który prowadził postępowanie w pierwszej instancji, w którym wydano orzeczenie naruszające prawo człowieka lub wolność, o zmianę orzeczenia, którym to prawo lub wolność zostały naruszone.
(2) Przepisy dotyczące wznowienia postępowania stosuje się odpowiednio do postępowań, o których mowa w ustępie 1 niniejszego paragrafu.
(3) W postępowaniach, które zostały wznowione z tych powodów, sądy są zobowiązane do respektowania opinii wyrażonej w ostatecznym wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stwierdzającym naruszenie prawa człowieka lub wolności”.
[(1) When the European Court of Human Rights finds a violation of a right or freedom guaranteed by the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and the Protocols [thereto], as ratified by the Republic of Croatia, a party may, within a thirty-day period starting from the date on which the judgment of the European Court of Human Rights becomes final, lodge a request with the court in the Republic of Croatia which conducted the first-instance proceedings in which a decision violating a human right or freedom was delivered, to amend the decision by which that right or freedom was violated.
(2) Provisions on the reopening of proceedings shall apply as appropriate to the proceedings referred to in subsection 1 of this section.
(3) In proceedings which have been reopened on these grounds, the courts are obliged to respect the opinion expressed in the final judgment of the European Court of Human Rights finding a violation of a human right or freedom.]
-Art. 502
„(2) Postępowanie karne podlega wznowieniu także wtedy, gdy wniosek o wznowienie został złożony na podstawie prawomocnego wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w którym stwierdzono naruszenie praw i wolności wynikających z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, jeżeli to naruszenie Konwencji miało wpływ na wynik postępowania, a naruszenie lub jego skutki mogą być naprawione we wznowionym postępowaniu ….”
(3) Wniosek o wznowienie postępowania na podstawie prawomocnego wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka może być złożony w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka stał się prawomocny”.
[(2) Criminal proceedings shall also be reopened if the request for reopening was submitted on the basis of a final judgment of the European Court of Human Rights, by which a violation of the rights and freedoms under the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms was found, if that violation of the Convention affected the outcome of the proceedings, and the violation or its consequences are capable of being rectified in the reopened proceedings …
(3) A request for proceedings to be reopened on the basis of a final judgment of the European Court of Human Rights can be lodged within a thirty-day period starting from the date on which the judgment of the European Court of Human Rights becomes final.]
Zgwałcenie; art.6 ust. 1 ETPCz; art.6 ust. 3 ETPCz; udział strony w postępowaniu; nieobecność; rozprawa; nieobecność na rozprawie
Wiktoria Dzioba
Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030
