Wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczący wykładni art. 21 ust. 2a Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, podpisanej w Schengen w dniu 19 czerwca 1990 r., która weszła w życie w dniu 26 marca 1995 r., zmienionej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 610/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. (zwanej dalej „KWUS”), oraz art. 47 KPP, złożony przez Naczelny Sąd Administracyjny (Polska)
Czy prawo Unii, w szczególności art. 21 ust. 2a KWUS w świetle art. 47 KPP, należy interpretować w ten sposób, że nakłada ono na państwa członkowskie obowiązek zagwarantowania środka prawnego przed sądem od decyzji o odmowie wydania wizy długoterminowej dla celów odbycia studiów?
Artykuł 21 ust. 2a KWUS należy interpretować w ten sposób, że nie znajduje on zastosowania do obywatela państwa trzeciego, któremu odmówiono wydania wizy długoterminowej.
Prawo Unii, w szczególności art. 34 ust. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair w świetle art. 47 KPP, należy interpretować w ten sposób, że nakłada ono na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia procedury odwoławczej od decyzji o odmowie wydania wizy w celu odbycia studiów, w rozumieniu tej dyrektywy, której szczegółowe zasady należą do porządku prawnego każdego państwa członkowskiego, przy poszanowaniu zasad równoważności i skuteczności, przy czym procedura ta musi gwarantować na pewnym etapie środek prawny przed sądem. Do sądu pytającego należy zbadanie, czy wniosek o wydanie wizy długoterminowej w celu odbycia studiów rozpatrywany w postępowaniu głównym jest objęty zakresem stosowania tej dyrektywy.
Skarżący w postępowaniu głównym, obywatel państwa trzeciego, wystąpił do konsula z wnioskiem o wydanie krajowej wizy długoterminowej w celu podjęcia w Polsce studiów drugiego stopnia. Konsul dwukrotnie odmówił wydania wizy ze względu na brak uzasadnienia celu lub warunków planowanego pobytu.
Skarżący wniósł skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Sąd odrzucił skargę uznając, że sprawa nie należy do właściwości sądów administracyjnych. Orzecznictwo przytaczane przez skarżącego dotyczyło wiz krótkoterminowych. Ponadto prawo dopuszcza wnoszenie skargi do sądu w sprawie odmowy wydania wizy Schengen, a nie wizy krajowej.
Sąd pytający zauważa jednak, że art. 21 ust. 2a KWUS przyznaje prawo do swobodnego przemieszczania się cudzoziemcom posiadającym krajową wizę długoterminową. Wiza krajowa stanowi zatem jeden ze środków umożliwiających skorzystanie z prawa do swobodnego przemieszczenia się przez cudzoziemca i, tak rozumiana, nie wykazuje istotnych różnic względem realizacji tego uprawnienia na podstawie przyznanej obywatelowi państwa trzeciego wizy Schengen. Mimo, że wizy krajowe i wizy Schengen różnią się pod względem zasad, przesłanek i trybu udzielania, które mają do nich zastosowanie. Oba te rodzaje wiz dotyczą realizacji przez cudzoziemców tożsamego uprawnienia wywodzonego z prawa Unii. Brak możliwości zaskarżenia do sądu decyzji ostatecznej odmawiającej przyznania wizy krajowej może więc naruszać prawo Unii.
- Okoliczność, że sąd pytający zadał pytanie prejudycjalne, powołując się wyłącznie na określone przepisy prawa Unii, nie stoi na przeszkodzie temu, by Trybunał przekazał temu sądowi wszelkie wskazówki dotyczące wykładni prawa Unii, które mogą być pomocne w rozstrzygnięciu rozpatrywanej przez niego sprawy, niezależnie od tego, czy sąd ten powołał się na nie w treści pytania. (nb. 31)
- Ponieważ prawodawca Unii nie przyjął na podstawie żadnego aktu regulującego tryb i warunki wydawania wiz długoterminowych, to warunki i tryb, w tym procedury odwoławcze od decyzji odmawiających wydania takich wiz, są objęte wyłącznie prawem krajowym. W związku z tym, postanowienia KPP, w szczególności przepis art. 47, nie mają zastosowania do odmownego rozpatrzenia tych wniosków. Gwarantowane w porządku prawnym Unii prawa podstawowe znajdują bowiem zastosowanie we wszystkich sytuacjach podlegających prawu Unii, jednak nie poza takimi sytuacjami. (nb. 34-36)
- Do sądu pytającego należy zbadanie, czy rozpatrywany w postępowaniu głównym wniosek o wydanie wizy jest objęty zakresem stosowania dyrektywy 2016/801 w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair. W przypadku decyzji o odmowie wydania wizy objętej zakresem dyrektywy 2016/801 wyraźnie przyznana jest osobom ubiegającym się o taką wizę możliwość zaskarżenia tej decyzji zgodnie z prawem krajowym państwa członkowskiego, które wydało tę decyzję. (nb. 39, 41)
- W przypadku braku norm prawa Unii w zakresie procedur odwoławczych dostępnych dla osób ubiegających się o wizy długoterminowe objęte zakresem dyrektywy 2016/801 do wewnętrznego porządku prawnego każdego państwa członkowskiego należy na mocy zasady autonomii proceduralnej uregulowanie szczegółowych zasad proceduralnych dotyczących środków prawnych mających na celu ochronę uprawnień przysługujących podmiotom prawa, pod warunkiem jednak, że zasady te nie są mniej korzystne niż te odnoszące się do podobnych sytuacji podlegających prawu krajowemu (zasada równoważności) oraz że w praktyce nie uniemożliwiają lub nie czynią nadmiernie uciążliwym wykonywania uprawnień przyznanych w prawie Unii (zasada skuteczności). (nb. 43)
brak
- Wyrok z dnia 9 kwietnia 2014 r., Ville d’Ottignies-Louvain-la-Neuve i in., C‑225/13, EU:C:2014:245
- Wyrok z dnia 7 marca 2017 r., X i X, C‑638/16 PPU, EU:C:2017:173
- Wyrok z dnia 13 grudnia 2017 r., El Hassani, C‑403/16, EU:C:2017:960
- Wyrok z dnia 19 listopada 2019 r., A.K. i in. (Niezależność Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego) C‑585/18, C‑624/18 i C‑625/18, EU:C:2019:982
Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, podpisanej w Schengen w dniu 19 czerwca 1990 r., która weszła w życie w dniu 26 marca 1995 r., zmienionej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 610/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r.
https://eur-lex.europa.eu/KWUS…
Art. 18
Art. 21
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair
https://eur-lex.europa.eu/dyrektywa 2016/801…
Art. 2 ust. 1
Art. 3
Art. 34 ust. 5
Prawo polskie:
Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2094 ze zm.)
Art. 75
Art. 76 ust. 1
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.)
Art. 5 ust. 4
Pytanie prejudycjalne; kontrole graniczne, azyl i imigracja; polityka wizowa; konwencja wykonawcza do układu z Schengen; Karta praw podstawowych; prawo do skutecznego środka prawnego
Jakub Dziadur
Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030
