Chizhov v. Rosja 11536/19 WYROK ETPCz z dnia 06-07-2021 r.

Izba

Ograniczenie utrzymywania kontaktów ojca z dzieckiem

Art. 8 EKPCz

„1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.”

Skarżący, po rozstaniu z E.Ch., sprawował bieżącą pieczę nad ich wspólnym dzieckiem (Yu.) Po kilku miesiącach od wyprowadzki, E.Ch. złożyła do sądu wniosek o ustalenie miejsca zamieszkania Yu. przy jej każdorazowym miejscu zamieszkania. Pewnego dnia E.Ch. odebrała ówcześnie 9-letniego syna ze szkoły i zawiozła go do macierzystych dziadków, z którymi to mieszkała w tamtym okresie. Sąd pozytywnie rozpatrzył wniosek E.Ch. Skarżący wniósł do sądu wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem.

Skarżący i E.Ch., kierując się dobrem małoletniego, podpisali porozumienie opiekuńczo-wychowawcze, jednak Yu. odmawiał jego realizacji w części dotyczącej Skarżącego. Matka, powołując się na niechęć syna do wykonywania ustalonych kontaktów, wniosła do sądu o wydanie postanowienia w przedmiocie ich sądowego ustalenia. E.Ch. w swoim piśmie żądała ograniczenia kontaktów Skarżącego do jednego razu w miesiącu w wymiarze 2 godzin realizowanych w jej obecności, natomiast Skarżący ich znacznego rozszerzenia, z uwzględnieniem wakacji i, ważnych z perspektywy dziecka, świąt.

Sąd, biorąc pod uwagę czynniki takie jak wiek Yu, czy też jego relacje z rodzicami, ustalił kontakty w sposób w większości odpowiadający żądaniu E.Ch. Skarżący wniósł apelację, podnosząc, że postanowienie zostało wydane bez należytego rozważenia dobra dziecka i narusza równowagę między interesami dziecka i rodziców. Sąd wyższej instancji utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

• Sąd działał zgodnie z szeroko pojętym dobrem dziecka, biorąc pod uwagę, między innymi wiek dziecka, jego codzienną rutynę, przywiązanie do matki oraz niezwykle napięte relacje pomiędzy Skarżącym, a matką dziecka, które narażały dziecko na dużą presję emocjonalną . Kontakty w wymiarze określonym przedmiotowym postanowieniem zapewniają równowagę pomiędzy interesami dziecka i rodziców oraz są korzystne dla zdrowia fizycznego i psychicznego małoletniego, jego rozwoju i ustabilizowanego trybu życia. (§ 59)

• Przedmiotowe postanowienie zostało wydane w następstwie postępowania kontradyktoryjnego, w którym Skarżący mógł przedstawić argumenty i dowody na poparcie swojego wniosku o rozszerzenie kontaktów, a uzasadnienie orzeczenia było dla niego dostępne. (§ 60)

• Zbyt daleko idące byłoby stwierdzenie, że sądy krajowe zawsze muszą zasięgać opinii biegłego psychologa ws. związanej z ustaleniem kontaktów dziecka z jednym z rodziców. Kwestia zasadności powołania psychologa powinna być badana ad casum. W niniejszej sprawie sądy krajowe dysponowały wystarczającymi dowodami pozwalającymi im na wyciągnięcie wniosków odzwierciedlających najlepszy interes dziecka, wobec czego wydanie opinii psychologicznej było zbędne. (§ 62)

Konstytucja

-art. 38

,,Konstytucja stanowi, że macierzyństwo, dzieciństwo i rodzina znajdują się pod ochroną państwa. Opieka nad dziećmi i ich wychowanie są prawem i obowiązkiem rodziców.”

[The Constitution provides that maternity and childhood and family are under the protection of the State. The care of children and their upbringing shall be both the right and obligation of parents.]

Kodeks rodzinny i opiekuńczy

-art 54 § 2

,,Dziecko ma prawo do życia i wychowania w rodzinie, o ile jest to możliwe; prawo do poznania swoich rodziców; prawo do korzystania z ich opieki oraz prawo do zamieszkania z nimi, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z dobrem dziecka”

[,,A child has the right to live and to be brought up in a family in so far as it is possible; the right to know his parents; the right to enjoy their care and the right to live with them, except where it is contrary to the child’s interests”]

-art. 55 § 1

,,Dziecko ma prawo do utrzymywania kontaktów ze swoimi rodzicami, dziadkami, braćmi, siostrami i innymi krewnymi. Rozwód lub separacja rodziców lub unieważnienie ich małżeństwa nie mogą mieć wpływu na prawa dziecka. W szczególności, w przypadku gdy rodzice mieszkają oddzielnie, dziecko jest uprawnione do utrzymywania kontaktów z obojgiem z nich. Dziecko jest uprawnione do utrzymywania kontaktów z rodzicami także w przypadku, gdy mieszkają oni w różnych państwach.”

[,,A child is entitled to maintain contact with his parents, grandparents, brothers, sisters and other relatives. The parents’ divorce or separation or the annulment of their marriage must have no bearing on the child’s rights. In particular, in the event of the parents residing separately, the child is entitled to maintain contact with both of them. The child is entitled to maintain contact with his parents also in the event of their living in different States.”]

-art. 65 § 3

,,W przypadku separacji rodziców, miejsce zamieszkania dziecka jest ustalane w drodze porozumienia między rodzicami. Jeżeli porozumienie nie może zostać osiągnięte, kwestiedotyczące miejsca zamieszkania dziecka są ustalane na mocy orzeczenia sądu, z uwzględnieniem dobra dziecka i jego opinii w tej sprawie. W szczególności sąd musi wziąć pod uwagę przywiązanie dziecka do każdego z rodziców i rodzeństwa, stosunki między dzieckiem a każdym z rodziców, wiek dziecka, zalety moralne i inne cechy osobiste rodziców oraz możliwości każdego z nich w zakresie stworzenia odpowiednich warunków do wychowania i rozwoju dziecka, takich  jakich zawód, rozkład czasu pracy, sytuacja finansowa i rodzinna.”

[,,In the event of the parents’ separation, the child’s residence arrangements are fixed by an agreement between the parents. If no such agreement can be reached, the child’s residence arrangements are fixed by a court order, having regard to the child’s best interests and his or her opinion on the matter. In particular, the court must take into account the child’s attachment to each of the parents and the siblings, the relationship between the child and each of the parents, the child’s age, the parents’ moral and other personal qualities, and the possibilities each of them have for creating appropriate conditions for the child’s upbringing and development, such as their occupation, employment schedule, and financial and family situation.”]

Konwencja o prawach dziecka z 1989 r.

-art. 3

,,1. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub organy ustawodawcze, należy przede wszystkim brać pod uwagę najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.”

[,,1. In all actions concerning children, whether undertaken by public or private social welfare institutions, courts of law, administrative authorities or legislative bodies, the best interests of the child shall be a primary consideration.”]

-art. 9

,,3. Państwa-Strony będą respektować prawo dziecka, które zostało oddzielone od jednego lub obojga rodziców, do utrzymywania osobistych relacji i bezpośredniego, regularnego kontaktu z obojgiem rodziców, z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to sprzeczne z najlepszym interesem dziecka”

[,,3. States Parties shall respect the right of the child who is separated from one or both parents to maintain personal relations and direct contact with both parents on a regular basis, except if it is contrary to the child’s best interests.”]

Kontakty z dzieckiem; kontakty; dobro dziecka; art. 8 EKPCz; prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego; ograniczenie kontaktów z dzieckiem

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-211156