Bilgen v. Turcja 1571/07 WYROK ETPCz z dnia 09-03-2021 r.

Izba

Odmowa kontroli sądowej decyzji administracyjnej

Art. 6 ust. 1 EKPCz
„Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą przy rozstrzyganiu o jego prawach i obowiązkach o charakterze cywilnym albo o zasadności każdego oskarżenia w wytoczonej przeciwko niemu sprawie karnej. Postępowanie przed sądem jest jawne, jednak prasa i publiczność mogą być wyłączone z całości lub części rozprawy sądowej ze względów obyczajowych, z uwagi na porządek publiczny lub bezpieczeństwo państwowe w społeczeństwie demokratycznym, gdy wymaga tego dobro małoletnich lub gdy służy to ochronie życia prywatnego stron albo też w okolicznościach szczególnych, w granicach uznanych przez sąd za bezwzględnie konieczne, kiedy jawność mogłaby przynieść szkodę interesom wymiaru sprawiedliwości.”

Skarżący pełnił funkcje sędziego na różnych szczeblach i w różnych miejscach na przestrzeni lat: w 1979 r. został wyznaczony na stanowisko sędziego-aplikanta-sprawozdawcy w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, w 1981 r. objął tam funkcję sędziego sprawozdawcy; w 1983 r. został powołany na stanowisko sędziego w Sądzie Administracyjnym w Gaziantep, którego przewodniczącym został w sierpniu 1987 r; w 1990 r. został ponownie powołany na stanowisko sędziego sprawozdawcy w Naczelnym Sądzie Administracyjnym; po roku i trzech miesiącach złożył rezygnację. W 1993 r. został powołany na stanowisko sędziego w Sądzie Administracyjnym w Sakaryi, w 1998 r. awansował na stanowisko przewodniczącego Wydziału VIII Sądu Administracyjnego w Ankarze; po siedmiu latach został powołany na stanowisko sędziego w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Ankarze.

Skarżący wniósł sprzeciw od powyższej decyzji jednak został on odrzucony. Następnie został przydzielony do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Sivas, sądowego okręgu administracyjnego trzeciej kategorii, który miał niższą rangę niż okręgi, w których poprzednio sprawował urząd. Nie podano podstaw dla tego przeniesienia. Skarżący złożył wniosek o rewizję decyzji o przeniesieniu do sądu w Sivas argumentując, że został dwukrotnie przydzielony do różnych lokalizacji w ciągu ostatnich dwóch lat bez podania żadnego uzasadnienia i wbrew jego woli. Co więcej, jego ostatnie przeniesienie do niższego okręgu sądowego miało negatywny wpływ na jego reputację zawodową, zwłaszcza że nie ujawniono powodów tego przeniesienia, stwarzając wrażenie, że został ukarany. Dalej argumentował, że decyzja o przydzieleniu go do Sivas, miasta oddalonego o 440 km od Ankary, w którym mieszkała jego rodzina, narusza jego prawo do poszanowania życia rodzinnego. Jego wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy został oddalony; nie podano ku temu powodów. Skarżący nie wniósł sprzeciwu od tej decyzji.

W 2007 roku Skarżący złożył wniosek o przejście na wcześniejszą emeryturę. Biorąc pod uwagę rok służby wojskowej, stwierdzono, że kwalifikuje się do niej.

Argumentując dezycję o przeniesieniu Skarżącego do Sivas, strona rządowa powołała się na ocenę Skarżącego z 2005 roku dokonaną przez czterech inspektorów; jego ogólny wynik zawodowy wyniósł 65/100, a inspektorzy dodali następujący komentarz: „Właściwe byłoby usunięcie go ze stanowiska (…) i przeniesienie do sądu innego niż Ankara”.

W 2007 r, Skarżący zwrócił się do Ministerstwa Sprawiedliwości z żądaniem ujawnienia powodów otrzymania „średniej” punktacji. Ministerstwo stwierdziło, że arkusze ocen stanowią informacje niejawne. Niedługo później Skarżący złożył ten sam wniosek do Komisji Inspekcji Sprawiedliwości, jednak ta powtórzyła odpowiedź Ministerstwa.

• Nie jest rolą Trybunału rozstrzyganie tego, czy kwestionowane przeniesienie Skarżącego było uzasadnione ani wypowiadanie się odnośnie tego, czy systemu rotacyjny obowiązujący sędziów i prokuratorów w Turcji jest właściwy. Przy ustalaniu, czy istniała podstawa prawna dla prawa, na które powołuje się skarżący, Trybunał musi jedynie ustalić, czy argumenty skarżącego były wystarczająco uzasadnione.(§53)

• Chociaż co do zasady Konwencja nie daje prawa do zajmowania publicznego stanowiska wiążącego się z wymiarem sprawiedliwości, takie prawo może istnieć na poziomie krajowym.(§56)

• Skarżący mógł zasadnie podejrzewać arbitralność w jego przeniesieniu; stanowiło to podstawę domagania się prawa do ochrony przed transferem. (§61)

• Obiektywne kryteria, którym towarzyszy przejrzysty proces, są uznawane za standard w wyborze, powoływaniu i awansowaniu sędziów oraz jako gwarancja niezawisłości i autonomii sędziów, tak aby uniknąć arbitralnej ingerencji lub niewłaściwego korzystania ze swobody uznania. (§63)

• Prawo do rzetelnego procesu, zagwarantowane w artykule 6 ust. 1 Konwencji, należy interpretować w świetle praworządności, która wymaga, aby wszystkie strony sporu miały skuteczny środek prawny umożliwiający im dochodzenie swoich praw obywatelskich. Prawo dostępu do sądu nie jest jednak prawem bezwzględnym, ograniczenie tego prawa może być przedmiotem badania Trybunału (§93-94)

• Brak dostępu Skarżącego do sądu nie służył żadnemu uzasadnionemu celowi, w związku z czym istota prawa (do sądu) została naruszona. (§ 97)

Konstytucja Turcji
-Art. 9
„Władzę sądowniczą w imieniu narodu tureckiego sprawują niezależne sądy.”
[„Judicial power shall be exercised by independent courts on behalf of the Turkish nation.”]

-Art. 125
„Wszystkie akty i decyzje administracyjne podlegają kontroli sądowej”
[„All acts and decisions of the administration are amenable to judicial review.”]

-Art. 138 §1 i 2
„Sędziowie w wykonywaniu swoich obowiązków są niezawiśli; wydają orzeczenia według własnego przekonania, zgodnie z Konstytucją, ustawami i prawem. Żaden organ, urzędnik czy inna osoba nie może wydawać poleceń lub instrukcji sądom lub sędziom w ramach wykonywania ich uprawnień sądowych, przesyłać im okólników lub przedstawiać im zaleceń lub sugestii.”
[„In the performance of their duties, judges shall be independent; they shall give judgment, according to their personal conviction, in accordance with the Constitution, statute and the law.
No organ, authority, officer or other person may give orders or instructions to courts or judges in the exercise of their judicial powers, send them circulars or make recommendations or suggestions to them.”]

-Art. 139
„Sędziów i prokuratorów nie można usuwać ze stanowiska ani zmuszać do przejścia w stan spoczynku bez ich zgody przed osiągnięciem wieku określonego w Konstytucji; nie mogą oni też zostać pozbawieni wynagrodzenia, dodatków lub innych praw związanych z ich statusem, nawet w wyniku usunięcia z sądu lub stanowiska.”
[„Judges and public prosecutors shall not be removed from office or compelled to retire without their consent before the age prescribed by the Constitution; nor shall they be deprived of their salaries, allowances or other rights relating to their status, even as a result of the abolition of a court or post.„]

Ustawa o sędziach i prokuratorach (nr.2802)
– Sekcja 15 – Stopnie i staż pracy
„Istnieją cztery stopnie (klasy) dla sędziów i prokuratorów: trzecia, druga, zarezerwowana dla pierwszej i pierwsza. Osoby, które pomyślnie ukończyły trzy lata w kategorii zarezerwowanej dla pierwszej klasy i pod warunkiem, że nie utraciły mandatów, aby przejść do pierwszej klasy, przechodzą do pierwszej klasy.”
[There shall be four grades for judges and prosecutors: third grade, second grade, reserved-for-first grade, and first grade. Those who successfully complete three years in the reserved-for-first grade category, and provided that they have not lost their credentials to advance to first grade, shall advance to first grade.]

– Sekcja 32 – Warunki zarezerwowane dla pierwszej klasy
„Aby awansować do pierwszej klasy, należy spełnić następujące warunki:
a) awansować na pierwszy [najwyższy] stopień,
b) odbyć co najmniej dziesięć lat służby na stanowisku sędziego lub prokuratora,
c) posiadać udokumentowane doświadczenie w zakresie wiedzy zawodowej i naukowej,
d) nie otrzymać sankcji dyscyplinarnej,
e) nie otrzymać więcej niż jeden raz kary nagany, odroczenia awansu do wyższej klasy lub odroczenia awansu,
f) nie być skazanym za przestępstwo związane z obowiązkami urzędu lub za jakiekolwiek inne przestępstwo nie do pogodzenia z godnością i reputacją zawodu.”
[In order to advance to the reserved-for-first grade, the following conditions must be fulfilled:
a) to have advanced to the first [highest] step,
b) to have completed at least ten years of service in the post of a judge or a prosecutor,
c) to have a proven track record in professional and scientific knowledge,
d) not to have received the sanction of disciplinary transfer,
e) not to have received more than once the sanction of reprimand, deferment of advancement to a higher grade or deferment of promotion,
f) not to have been convicted of an offence related to the duties of the office or any other offence that is incompatible with the dignity and reputation of the profession.]

Funkcja sędziego; sądownictwo; prawo do poszanowania życia rodzinnego; WSA; przeniesienie sędziego

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-208367