Jurčič v. Chorwacja 54711/15 WYROK ETPCz z dnia 04-02-2021 r.

Izba

Dyskryminacja ciężarnej podczas procedury przyznawania zasiłku chorobowego

Art. 14 EKPCz
,,Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć, rasa, kolor skóry, język, religia, przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie bądź z jakichkolwiek innych przyczyn.”

Art. 1 Protokołu nr 1 do EKPCz
,,Każda osoba fizyczna i prawna ma prawo do poszanowania swego mienia. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym i na warunkach przewidzianych przez ustawę oraz zgodnie z ogólnymi zasadami prawa międzynarodowego.
Powyższe postanowienia nie będą jednak w żaden sposób naruszać prawa państwa do stosowania takich ustaw, jakie uzna za konieczne do uregulowania sposobu korzystania z własności zgodnie z interesem powszechnym lub w celu zabezpieczenia uiszczania podatków bądź innych należności lub kar pieniężnych.”

Aktywna zawodowo przez 16 lat Skarżąca podczas kilkutygodniowej przerwy w zatrudnieniu poddała się zabiegowi in vitro. Po 10 dniach od dokonania transferu zarodków do macicy podpisała umowę o pracę na pełen etat, mimo zaleceń lekarza, aby powstrzymała się od nadmiernego stresu i wysiłku. Siedziba firmy, w której została zatrudniona usytuowana była 360 km od miejsca zamieszkania Skarżącej. Dzięki podjęciu pracy, Skarżąca została zarejestrowana w Chorwackim Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Hrvatski zavod za zdravstveno osiguranje) jako ubezpieczony pracownik. Miesiąc później, na skutek przeprowadzonych badań, okazało się, że zabieg in vitrozakończył się sukcesem i Skarżąca zaszła w ciążę. Lekarz zalecił Skarżącej wzięcie urlopu zdrowotnego, z uwagi na dolegliwości związane z ciążą.

Skarżąca złożyła wniosek o przyznanie zasiłku chorobowego do Chorwackiego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek został negatywnie rozpatrzony, na skutek postępowania weryfikującego uprawnienie do otrzymania zasiłku. Zdaniem organu, w momencie podpisania umowy o pracę, Skarżąca była niezdolna do podjęcia zatrudnienia, z uwagi na poddanie się zabiegowi in vitro10 dni wcześniej. Podjęta przez nią praca wymagała od Skarżącej dojeżdżania do głównej siedziby, a także podróżowania, co w trakcie ciąży, zdaniem lekarza, było niewskazane. Wobec tego, organ uznał zatrudnienie Skarżącej jako fikcyjne i ukierunkowane na otrzymanie korzyści w postaci zasiłku.

W trakcie późniejszego postępowania odwoławczego, Skarżąca podniosła, że nie wiedziała, czy zabieg doprowadzi do zajścia w ciążę, a także poinformowała, że razem z mężem planowali przeprowadzkę bliżej głównej siedziby firmy, co miało ograniczyć konieczność podróżowania. Zdaniem Skarżącej, działanie organu stanowiło dyskryminację ze względu na płeć i sposób zajścia w ciążę. Organy państwowe utrzymały w mocy poprzednią decyzję i stwierdziły, że umowa powinna zostać nawiązana już po wykonaniu badań ukierunkowanych na potwierdzenie ciąży, a ewentualna ciąża nie powinna wpływać na zdolność kobiety do wywiązywania się z obowiązków wynikających z zajmowanego stanowiska.

• Artykuł 14 EKPCz zapewnia ochronę przed obiektywnie nieuzasadnionym, nierównym traktowaniem podmiotów znajdujących się w podobnej i relewantnej z perspektywy oceny prawnej sytuacji. Zróżnicowanie musi służyć osiągnięciu zgodnego z prawem celu, a także być zgodne z zasadą proporcjonalności i racjonalnie uzasadnione. (§62)

• Równość płci jest jednym z głównych celów państw członkowskich, wobec czego różnica w traktowaniu ze względu na płeć może być uznana za zgodną z prawem tylko w przypadku wykazania przez państwo szczególnie ważnego powodu dla przyjętego zróżnicowania. (§65)

• Tylko kobieta może zostać odmiennie potraktowana ze względu na ciążę, wobec czego zróżnicowanie oparte na tej podstawie należy traktować jako dyskryminację ze względu na płeć. (§69)

• Organy państwowe są uprawnione do zbadania faktów, na których dana osoba opierała swój status w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego, jednak, obecna w Chorwacji, powszechna praktyka przeprowadzania postępowania weryfikacyjnego tylko na podstawie podjęcia zatrudnienia przez ciężarną wydaje się niedopuszczalna. (§75)

• Wprowadzenie środków ochrony macierzyństwa jest niezbędne nie tylko dla realizacji zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu, ale również dla zachęcenia bezrobotnych kobiet starających się o dziecko do poszukiwania zatrudnienia. (§76,77)

• Żądanie od kobiety informacji na temat jej ewentualnej ciąży lub jej planowania lub zobowiązanie jej do zgłoszenia tego faktu w momencie rekrutacji należy uznać za bezpośrednią dyskryminację ze względu na płeć. (§81)

• Odmowa zatrudnienia lub uznania świadczenia związanego z zatrudnieniem na rzecz kobiety ciężarnej ze względu na jej ciążę stanowi bezpośrednią dyskryminację ze względu na płeć, która nie może być uzasadniona interesem finansowym państwa. (§84)

Konstytucja Chorwacji
-art. 14
„Każdy w Republice Chorwacji ma zapewnione prawa i wolności, bez względu na rasę, kolor, płeć, język, religię, polityczne lub inne poglądy, pochodzenie państwowe lub społeczne, własność, narodzenie, edukację, status społeczny lub inny status.”
[„All persons in the Republic of Croatia shall enjoy rights and freedoms, regardless of race, colour, gender, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth, education, social status or other status.”]
-art. 62
,,Państwo chroni macierzyństwo.”
[,,The state shall protect maternity…”]
-art. 64 §3
,,Młodzi ludzie, matki … są uprawnieni do specjalnej ochrony w pracy.”
[,,Young people, mothers … shall be entitled to special protection at work.”]

Dyskryminacja; dyskryminacja ze względu na płeć; zasiłek chorobowy; ciąża; zatrudnienie; szczególna ochrona macierzyństwa

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-207633