Zohlandt v. Holandia 69491/16

Izba

Niewłaściwe uzasadnienie przedłużenia tymczasowego aresztowania

Art. 5 EKPCz
„1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego. Nikt nie może być pozbawiony wolności, z wyjątkiem następujących przypadków i w trybie ustalonym przez prawo:
…
c) zgodnego z prawem zatrzymania lub aresztowania w celu postawienia przed właściwym organem, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zagrożonego karą lub jeśli jest to konieczne w celu zapobieżenia popełnienia takiego czynu lub uniemożliwienia ucieczki po jego dokonaniu;
…
3. Każdy zatrzymany lub aresztowany zgodnie z postanowieniami ustępu 1 lit. c) niniejszego artykułu powinien zostać niezwłocznie postawiony przed sędzią lub innym urzędnikiem uprawnionym przez ustawę do wykonywania władzy sądowej i ma prawo być sądzony w rozsądnym terminie albo zwolniony na czas postępowania. Zwolnienie może zostać uzależnione od udzielenia gwarancji zapewniających stawienie się na rozprawę.”

Miejscowa policja, wskutek otrzymania zawiadomienia, podjęła interwencję w domu Pana U., na którego ciele znaleziono liczne ślady pobicia. Następnego dnia Pan U. złożył wniosek o wszczęcie postępowania przeciwko Skarżącemu, którego oskarżył o usiłowanie zabójstwa, napaść kwalifikowaną i zniszczenie mienia. Postanowieniem sędziego śledczego, Skarżący został tymczasowo aresztowany na okres 14 dni, co zdaniem organu decyzyjnego było konieczne ze względu na bezpieczeństwo publiczne i ryzyko recydywy. Po upływie tego terminu, sąd postanowił przedłużyć wcześniej zastosowany środek zapobiegawczy o 19 dni, powołując się jedynie na uzasadnienie sporządzone przez sędziego śledczego.

Skarżący wniósł o uchylenie albo zawieszenie tymczasowego aresztowania, podnosząc m.in., że obawa przed recydywą jest nieuzasadniona, a czyn, o który został oskarżony był dokonany w ramach samoobrony. Wniosek Skarżącego został oddalony, co zdaniem sądu było zasadne ze względu na utrzymujące się okoliczności leżące u podstaw wydania pierwszego postanowienia ws. zastosowania środka zapobiegawczego, a także z uwagi na fakt wcześniejszego niezaskarżenia wydanych orzeczeń.

Sąd w postępowaniu odwoławczym utrzymał w mocy wydane postanowienie, co również uzasadnił, w jego opinii, utrzymującymi się okolicznościami, ze względu na które zostało wydane pierwsze postanowienie.

• Uzasadnienie postanowienia wydanego w przedmiocie przedłużenia tymczasowego aresztowania nie może stanowić jedynie odniesienia do argumentacji przedstawionej w poprzednim orzeczeniu w sprawie. Wymaga się od organu rozpoznającego sprawę, aby ustosunkował się w bezpośredni sposób do sytuacji tymczasowo aresztowanego i przedstawionej przez niego argumentacji. (§ 57)

• Realizacja zasady ustności rozprawy nie może negatywnie wpływać na stopień szczegółowości uzasadnienia postanowienia wydanego przez sąd, nawet jeżeli twierdzenia przedstawione na sali sądowej zostały dokładnie zaprotokołowane. Motywy, podjętej przez sąd, decyzji muszą być dokładnie wskazane w formie pisemnej, ponieważ tylko właściwie uzasadnione postanowienie może skutecznie wykazać stronom, że zostały wysłuchane i umożliwić zaskarżenie orzeczenia oraz publiczną kontrolę wymiaru sprawiedliwości. (§ 58)

Kodeks postępowania karnego Holandii
– Art. 67
„.1. Zatrzymanie lub tymczasowe aresztowanie może być zastosowane w przypadku podejrzenia o:
przestępstwo zagrożone karą co najmniej 4 lat pozbawienia wolności; …
3. Powyższe przepisy mają zastosowanie, jeżeli z faktów lub okoliczności wynika, że istnieje uzasadnione podejrzenie, że podejrzany popełnił zarzucane mu przestępstwo”
[“1. An order for detention on remand can be issued in cases of suspicion of:
a. an offence which, according to its legal definition, carries a sentence of imprisonment of four years or more; …
3. The previous paragraphs are only applied when it appears from the facts or circumstances that there are serious suspicions against the suspect. …”]
– Art. 67a
,,1. Postanowienie wydane na podstawie art. 67 może być wydane wyłącznie:
b. jeżeli ze szczególnych okoliczności wynika, że istnieje poważny powód dla bezpieczeństwa publicznego wymagający natychmiastowego pozbawienia wolności.
2. Do celów stosowania poprzedniego ustępu za poważny powód związany z bezpieczeństwem publicznym można uznać tylko następujące przypadki:
1. jeżeli dotyczy to podejrzenia popełnienia czynu, który zgodnie z definicją prawną zagrożony jest karą pozbawienia wolności na okres dwunastu lat lub więcej, a czyn ten spowodował poważne naruszenie porządku prawnego;
2. jeżeli istnieje poważne ryzyko, że podejrzany popełni przestępstwo, które zgodnie z prawem zagrożone jest karą pozbawienia wolności od sześciu lat wzwyż, lub które może zagrozić bezpieczeństwu państwa, zdrowiu lub bezpieczeństwu osób, lub spowodować ogólne niebezpieczeństwo dla dóbr; ….
5. jeżeli zatrzymanie tymczasowe jest konieczne w celu odkrycia prawdy w inny sposób niż poprzez zeznania podejrzanego.
3. Postanowienia o tymczasowym aresztowaniu nie wydaje się, jeżeli zachodzi poważne prawdopodobieństwo, że w razie skazania nie zostanie orzeczona wobec podejrzanego nieodwołalna kara pozbawienia wolności lub środek polegający na pozbawieniu wolności, albo że przez wykonanie postanowienia byłby on pozbawiony wolności przez okres dłuższy niż czas trwania kary pozbawienia wolności lub środka karnego.”
[,,1. An order based on Article 67 can only be issued:
b. if it is apparent from particular circumstances that there is a serious public-safety reason requiring the immediate deprivation of liberty.
2. For the application of the preceding paragraph, only the following can be considered as a serious public-safety reason:
1. if it concerns suspicion of commission of an act which, according to its legal definition, carries a sentence of imprisonment of twelve years or more and that act has caused serious upset to the legal order;
2. if there is a serious risk the suspect will commit an offence which, under the law, carries a prison sentence of six years or more or whereby the security of the State or the health or safety of persons may be endangered, or give rise to a general danger to goods; …
5. if detention on remand is necessary in order to discover the truth otherwise than through statements of the suspect.
3. An order for detention on remand shall not be issued if there are serious prospects that, in the event of a conviction, no irrevocable custodial sentence or a measure entailing deprivation of liberty will be imposed on the suspect, or that she or he, by the enforcement of the order, would be deprived of her or his liberty for a longer period than the duration of the custodial sentence or measure.”]
– Art. 78
„1.Tymczasowe aresztowanie może zostać przedłużone postanowieniem sądu.
2. Postanowienie w przedmiocie przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania zawiera: przedstawienie dowodów świadczących o popełnieniu przez oskarżonego przestępstwa, uzasadnienie spełnienia wymogów wskazanych w art. 67a.”
[„1.  The pre-trial-detention order or the order for extension of its term of validity shall be dated and signed.
2.  It shall specify as precisely as possible the criminal offence in regard of which the suspicion has arisen and the facts or circumstances on which the serious suspicions against the suspect are based, as well as the conduct, facts or circumstances which show that the conditions set down in article 67a have been met.”]

Tymczasowe aresztowanie; art. 5 ust. 3 ETPCz; uzasadnienie postanowienia o tymczasowym aresztowaniu; środek zapobiegawczy

http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-207806